Στάθης Κουτσούνης

Η τρομοκρατία της ομορφιάς, Μεταίχμιο, 2004


          Έξι χρόνια μετά την τελευταία του συλλογή, «Παραλλαγές του μαύρου» - 1998, ο Στάθης Κουτσούνης επανέρχεται με τη συλλογή του «η τρομοκρατία της ομορφιάς». Τα εικοσιεπτά ποιήματά της συνθέτουν ένα παζλ διαλόγων με προγενέστερους αλλά και σύγχρονους ποιητές. Έντονα ερωτικός σε κάποια απ' αυτά και με τάσσεις προβληματισμού σε άλλα δεν διστάζει να ενσωματώσει δημώδη ποίηση σε μοντέρνα γραφή αλλά και ν' ακολουθήσει την Καβαφική οδό.
Δημοσιευμένα σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά, τα περισσότερα έχουν κοινό τους χαρακτηριστικό την έντονη αναζήτηση του δημιουργού για τη θραύση της συμβατικότητας και την εξέλιξη του μοντέρνου.

          Δεν είναι ο κίνδυνος που με χωνεύει μέσα σου αλλά της ομορφιά σου ο τρόμος˙  
γράφει στο ποίημά του «κρεσέντο», απ' όπου και πήρε τον τίτλο της η συλλογή, και ο φαινομενικά απλός και προσωπικός λόγος μεταμορφώνεται με μιας σε συλλογικό.

          Εάν μέχρι πρότινος προσπαθούσαμε με μια λέξη να αποτυπώσουμε το κύριο χαρακτηριστικό της σημερινής ελληνικής ποίησης, το πιθανότερο είναι να καταλήγαμε στη λέξη αβεβαιότητα.
Με εξαίρεση τις ολιγάριθμες προσωπικές διαφοροποιήσεις, το σύνολο του ποιητικού λόγου θα λέγαμε πώς για μεγάλο χρονικό διάστημα βρέθηκε παγιδευμένο στην άρνηση και αποποίηση του παρελθόντος του προσπαθώντας με νεωτερισμούς να υπερβεί το παρόν κάτω απ' τη βαριά κληρονομιά του υπερρεαλισμού και του μοντερνισμού γενικότερα.
Η ανατροπή και το νέο έγιναν το βασικά ζητούμενα των δημιουργών φτάνοντας σε ακρότητες που όμως κάθε άλλο παρά ωφέλησαν τον ποιητικό λόγο, και το σίγουρο που κατάφεραν ήταν να μειώσουν το ήδη περιορισμένο αναγνωστικό κοινό. Η απάντηση στην κρίση του ελεύθερου στίχου σύμφωνα με αρκετούς πλέον θα πρέπει να συνοδεύεται από την επανασύνδεση με την παράδοση, σε αρμονική συνεργασία με ότι όφελος μας άφησε ο υπερρεαλισμός, στην προσπάθεια για μια νέα ποιητική υπέρβαση. Μια διέξοδος που άλλωστε υπήρξε και η «συνταγή» καταξιωμένων ποιητών μας στο παρελθόν ( Κ. Π. Καβάφης, Ελύτης κ.ά.)  με το κρίσιμο ίσως σημείο, αυτό της απόστασης από το σήμερα, να μην υπερβαίνει τη «μια γενιά» ενσωματώνοντας τις προηγούμενες.

          «Η τρομοκρατία της ομορφιάς», η τέταρτη κατά σειρά ποιητική συλλογή του Στάθη Κουτσούνη μπορούμε να πούμε ότι κινείται στα πλαίσια αυτής της διεξόδου. Έχοντας αποβάλει τα δεσμά της προκατάληψης και με ώριμο λόγο, που είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά της συλλογής, καταθέτει ενώπιον του αναγνώστη τη δική του ποιητική πρόταση ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, τις δικές του ποιητικές προτάσεις.

          Όπως πριν από κάθε γέννα στο διάστημα κυοφορίας, έτσι και στον χώρο της ποίησης, ζήσαμε στιγμές πόνου, μνήμης αλλά και προσμονής περιμένοντας να γνωρίσουμε τη χαρά μιας νέας άφιξης, λόγου εν προκειμένω.


                 τοκετός

         συνήθως ωριμάζω στο συρτάρι
         όπως το έμβρυο στην κοιλιά

         προτού διψάσω για οξυγόνο
         ανασαίνω τα νερά
         του αμνιακού μου σάκου

         τρέφομαι με τις σάρκες μου
         καταβροχθίζω τις ασχήμιες
         τα περιττά κιλά
         ώσπου η όρασή μου
         να ευφρανθεί στον καθρέφτη
         της αυταρέσκειάς μου

         μεστώνω στο σκοτάδι

         έτοιμος να γεννηθώ
         στο φως των ματιών σου
        

          Το νέο χαρακτηριστικό αποτυπώνεται πλέον στη λέξη: Ωριμότητα, καθώς πληθαίνουν οι φωνές που τολμούν να πορεύονται προς το αύριο με εμφανείς τις πολιτισμικές τους ταυτότητες, τις ποιητικές τους καταβολές, σαν γέφυρες που θα ενώσουν το χθες με το αύριο σε μια διαχρονικότητα. Θα κλείσουμε την παρουσίασή μας με ένα ακόμη ποίημα - δείγμα της ωριμότητας που έρχεται να ενώσει την παράδοση με τον σημερινό ποιητικό λόγο.

του γιοφυριού της ποίησης

χρόνια ολόκληρα πάλευα
να φτιάξω αυτό το ποίημα

ολονυχτίς το έγραφα
πρωί πρωί δαιμονισμένο
έτρωγε τις λέξεις

ώσπου κάποιο απόγευμα χτύπησε
το κουδούνι ένα ολόλευκο πουλί

αν δεν στοιχειώσεις άνθρωπο
το ποίημα δεν στεριώνει
και μη στοιχειώσεις κριτικό
μήτ' επαρκή αναγνώστη

παρά της άγριας έμπνευσης
την όμορφη την κόρη
που ‘ρχεται βάζει τη φωτιά
κι ύστερα παίρνει δρόμο
κι αφήνει αποκαίδια ένα σωρό
να τα διορθώσει ο πρωτομάστορας

είπε κι εξαφανίστηκε

κι εγώ ενεός
έμεινα ν' αντικρίζω το χαρτί
βαθιά καμάρα γιοφυριού
που μέσα γυάλιζε προκλητικά
το δαχτυλίδι


Το δαχτυλίδι λοιπόν είναι εκεί και περιμένει


         Γιάννης Μανιάτης
    για το www.lexima.gr