Είχε γεννηθεί λοιπόν στη Μουσών, έχοντας δεξιά του την Ιωλκού, αριστερά του την Καλλιόπης και παραδίπλα την Αιόλου. Οι άνεμοι τον πήραν και τον σήκωσαν.
Στη δεύτερη τάξη του Δημοτικού κατάλαβε, ότι αυτό που του άρεσε πιο πολύ απ' όλα να κάνει, ήταν να γράφει εκθέσεις. Τους το ‘λεγε τότε, αλλά δεν τον πίστευε κανείς. Μέχρι το 1977 όταν βγήκαν από τη «Νέα Εγνατία» «Οι συμπαίχτες». Για να ακολουθήσουν τα «Μερόνυχτα Φραγκφούρτης», «Τα τύμπανα της κοιλιάς και του πολέμου», «Οι πρώτοι πεθαίνουν τελευταίοι», «Το Πάσχα στο χωριό», «Υπ' όψιν της Λίτσας», «Ο χορός των Ρόδων», «Το μπαστούνι», «Μισόν αιώνα άνθρωπος», «Γκας ο γκάγκστερ», οι «Κυριακάτικες ιστορίες»…
Τον είπαν «ξαδέλφι του Λόντον και του Μπλαιρ Σαντράρ», έλληνα Μουκόφσκι και Κέρουακ, αλλά ο Αντώνης Σουρούνης δεν έχει όμοιό του, διότι απλούστατα δεν μοιάζει κανενός. Επειδή γράφει όπως μιλάει και όπως ζει, με την καρδιά, με τη ζωή και το αίμα του και αυτό αφ' εαυτού του διαθέτει κάτι το ανεπανάληπτο και μοναδικό. Όπως και το καινούργιο του, απολύτως αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, «Το μονοπάτι στη θάλασσα», που κυκλοφορεί εντός των ημερών από τον «Καστανιώτη».
Τον γνώρισα με «Τα τύμπανα της κοιλιάς και του πολέμου», όταν ήμουν είκοσι χρονών. Την πρώτη συνέντευξη την κάναμε για το βιβλίο «Οι πρώτοι πεθαίνουν τελευταίοι». Θυμάμαι ακόμα την αφιέρωση στην πρώτη σελίδα «στην καλύτερη συμπαίχτρια που είχα ποτέ».
«Το μονοπάτι στη θάλασσα» από τους πρώτους το πέρασα. Εξάλλου το δηλώνω, εκτός από φίλος μου, είναι και ο συγγραφέας μου. Και όσο το έγραφε, φοβήθηκα πολύ. Το τολμηρότερο συγγραφικό επιχείρημα, του επαναλάμβανα: ψυχαναλυόμενος ταυτοχρόνως και ψυχαναλυτής.
Ετσι γυρνούσε για τρία χρόνια, με την καρδιά ανοιχτή. Τώρα έχει τελειώσει. «Αλίκη, επιτέλους».
Κάθομαι απέναντί του και διαβάζω την αφιέρωση:
«Σε όλες τις Αλίκες
και σ' όλους τους αλήτες του κόσμου
που ζούνε ακόμα
στη Χώρα των θαυμάτων».
Πίνουμε τσίπουρο (σχεδόν όπως πάντα) και συζητάμε για το βιβλίο (αυτή τη φορά με μαγνητόφωνο ανοιχτό). Για το βιβλίο της ζωής του. Για ένα περίεργο και μαγικό βιβλίο. Που του επέτρεψε να ξαναδεί όλους του τούς νεκρούς. Και ν' αγκαλιάσει τη γη. Για άλλη μια φορά, μέσα από τη γραφή κι όχι μέσα από το ταξίδι. Να περάσει και πάλι όλη τη Τσιμισκή μ' εκείνο το ποδήλατο βρώμικος και αλευρωμένος για να καταρρίψει κατόπιν όλες τις προβλέψεις και όλες τις σιγουριές. Εξάλλου τώρα τι, βλακείες θα λέμε; Σουρούνης και σιγουριές δεν πηγαίνουν μαζί.
Πηγαίνει, όμως, μαζί Σουρούνης και Λογοτεχνία. Σπουδαία λογοτεχνία. Σημαντική. Με αναγνώστες οπαδούς. Πιστούς.
  
- «Το μονοπάτι στην θάλασσα» πόσο επώδυνο, δύσβατο ή αποκαλυπτικό ήταν;

Νομίζω όσο είναι όλα τα πράγματα που ξεκινάνε για πλάκα. Άμα ξεκινήσεις κάτι σοβαρά, ούτε επώδυνο θα ‘ναι, ούτε δύσβατο, ούτε αποκαλυπτικό, ούτε τίποτα. Άμα ξεκινήσεις κάτι για πλάκα, και αυτό αξίζει, ό,τι κι αν είναι αυτό, είτε σχέση, δρόμος, είτε βουνό, είτε θάλασσα, τότε αποκτά την διάστασή του την πραγματική και σου την δείχνει. Αν ξεκινήσεις σοβαρά, όμως, δεν θα σου δείξει τίποτα. Γιατί σου λέει είναι σοβαρός άνθρωπος αυτός, άσ' τον εκεί να παιδεύεται! Εγώ το ξεκίνησα στην πλάκα. Κι έπαθα την πλάκα της ζωής μου.

- Σε ποιο σημείο κατάλαβες ότι δεν είναι για πλάκα το όλο ζήτημα;

Από την αρχή το κατάλαβα. Μόλις είδα τις πρώτες σελίδες, σαράντα θα ήτανε; εξήντα; Ήμουν στην Τήνο ακόμα και είπα ότι αυτό το βιβλίο δεν είναι για θάλασσα, είναι για κλεισούρα. Είναι για βουνό, να μη βλέπω τίποτα, μόνο βράχους και δέντρα. Εκεί κατάλαβα ότι είναι πολύ σοβαρή υπόθεση και δεν είναι πια αστείο. Το ότι είπα και στην φίλη μου να με πάει στο Καιμάκ Τσαλάν επάνω στα βουνά στην Μακεδονία (γιατί εκείνη ξέρει από βουνά) και να κατεβαίνουμε σιγά- σιγά και να κοιτάμε ποιο θα μου αρέσει για να μείνω εκεί και να γράψω το βιβλίο.

- Ζητούσε τον χώρο του, δηλαδή.

Ακριβώς! Εκεί κατάλαβα ότι είναι πολύ σοβαρό πια. Εγώ σε βουνό δεν έχω γράψει κανένα βιβλίο! Κανένα! Όλα στη θάλασσα δίπλα.

- Αλλά όλα σου τα βιβλία έχουν διεκδικήσει τον χώρο τους, έτσι δεν είναι; Ο χώρος στις ιστορίες σου παίζει καθοριστικό ρόλο.

  Και όλα σε θάλασσα! Όλα! Είναι όντως έτσι όπως το λες. Αυτό που είπες για τα νησιά έχεις δίκιο, γιατί τον Γκας δεν θα μπορούσα να τον γράψω στην Τήνο. Ο Γκας ήθελε Υδρα. Ηθελε αλλιώτικους ναυτικούς. Σκληρούς, πολεμιστές. Κι εκεί πήγα και το ‘γραψα. Όμως εύχομαι να μην ξαναγράψω βιβλίο στο βουνό. Θα τρελαθώ εντελώς.

- Όμως το βουνό το βρήκες…

Μα ψάξαμε την μισή Ελλάδα! Και δεν μου ‘κανε κανένα βουνό, ε γυρίσαμε πάλι στην Λυκαβηττού, στο παλιό μου σπίτι που ήθελα να φύγω. Κι εκεί, όταν βγήκε η φίλη μου ένα Σάββατο για να πάρει φασόλια να κάνω φασολάδα και γυρίζει και μου λέει «κάνει πολύ ζέστη δεν μπορούμε να φάμε αυτό το πράγμα, δεν πήρα κρεμμυδάκια, δεν πήρα και μαιντανό», της λέω «θα πάω εγώ να πάρω», και πήγα σ' ένα μπακάλη κι εκείνος με οδήγησε. Του λέω «‘κανα σπίτι νοικιάζεται εδώ»; Και πηγαίνοντας για να του πω ευχαριστώ, άμα δεν είχα μέσα μου το «ευχαριστώ» για να του το πω, δεν θα έβρισκα το σπίτι για να γράψω το βιβλίο! Γιατί πάνω που τον ευχαριστούσα βλέπω μια φίλη μου Θεσσαλονικιά και της λέω έτσι κι έτσι, τί σπίτι θες, της λέω ένα σπίτι για να γράψω ένα βιβλίο, μου λέει έχω ένα, τον τάφο του Ινδού. Κι εκεί μέσα μπήκα, χώθηκα, και βγήκα μετά από τρία χρόνια.

-  Όπου κάποιος, βεβαίως, αν δεν ξέρει, δεν έχει έρθει εδώ, δεν μπορεί να καταλάβει ότι το βουνό μπορεί να είναι σ' ένα σπίτι! Δηλαδή, ξαφνικά να βλέπεις έναν βράχο να μπαίνει σχεδόν μέσα στο… γραφείο…

Τον μεγαλύτερο βράχο! Ναι, έτσι είναι! (Γελά).

- Τι έχασες και τι βρήκες, γράφοντάς το Αντώνη;

Έχασα όλα όσα είχα!

- Αυτό σημαίνει ότι βρήκες και πάρα πολλά.

Βρήκα όλα όσα είχα χάσει. Βρήκα όλους μου τους νεκρούς που μερικοί έρχονταν και στον ύπνο μου. Αλλά τώρα τους βρήκα εγώ, δεν βρήκαν αυτοί εμένα. Είχα πάρει από την αδελφή μου τις φωτογραφίες όλες αυτές τις παλιές και τις είχα μπροστά μου. Τρία χρόνια. Κι έβλεπα τις φωτογραφίες και η έκφρασή τους ήταν διαφορετική κάθε ώρα! Αλήθεια λέω! Άλλος χαμογελούσε, άλλος αδημονούσε, άλλος περίμενε ήσυχος. Δεν έβλεπα ανθρώπους! Ζωντανό κανένα, ούτε φίλους μου, είχα να κάνω μόνο με νεκρούς! Και βγαίνανε, σαν να τους είχα ξεθάψει εγώ και κάθονταν πλάι μου και μου διηγόντουσαν αυτοί τα γεγονότα, τι είχα πει τότε…

- Άλλαξε η εικόνα για τα πρόσωπα και το παρελθόν σου, γράφοντας;

Ναι, άλλαξε. Δηλαδή κι αυτούς που δεν χώνευα, τους μισούσα, τους αγάπησα γράφοντας. Και χωρίς να το καταλάβω μπήκαν και καλά λόγια δικά τους που δεν τα ‘χαν πει ποτέ στη ζωή, και δεν μπήκαν από μένα, μπήκαν απ' αυτούς! Μπορεί να μπήκαν κι από μένα, δηλαδή να σκέφτηκα ότι μπορεί να είχαν κάτι καλό απάνω τους που εγώ δεν είχα δει.

- Ίσως να θέλησαν απ' αυτή τη διάσταση να διορθώσουν την εικόνα τους, να πουν και πράγματα που δεν είχαν πει.

Μπορεί να ‘ναι και τότε που ήμουν πολύ πιο νέος απ' αυτούς και δεν μπορούσαν να φανταστούνε ότι μπορεί να υπάρχει άνθρωπος πάνω στη γη με τις σκέψεις τις δικές μου και τις τρέλες τις δικές μου, κι εφόσον ήμουν έτσι έπρεπε να με πετάξουν στον Καιάδα, έτσι το ‘βλεπαν αυτοί. Εγώ, όμως, δεν έπεσα εκεί κι έγινα αυτό που έγινα, αυτό που τους έλεγα ότι θα γίνω και με κορόιδευαν όλοι. Αυτοί που λέμε ότι ήταν οι κακοί, δηλαδή. Καλά και η μάνα και ο πατέρας μου δεν πίστευαν ότι θα γίνω…. Τότε, δηλαδή, στη δεκαετία του ‘50 να λες ότι «θα γίνω συγγραφέας», στάσου, από πού κι ως πού; Τι είσαι, δηλαδή, που θα γίνεις συγγραφέας. Σπούδασες; Όχι! Θα σπουδάσεις; Όχι!

- Κι εσύ όχι μόνο έγινες, αλλά γράφεις γι' αυτούς, τους κάνεις ήρωες…

Μα γι' αυτό ήρθανε και κάθονταν κάθε ξημέρωμα κοντά μου. Αν δεν θέλανε, δεν θα ‘ρχόντουσαν. Ήταν όλοι στημένοι γύρω - γύρω και περίμεναν να γράψω γι' αυτούς.

- Πού το αφιερώνεις το καινούργιο βιβλίο;

Σε όλες τις Αλίκες και στους αλήτες του κόσμου που ζουν ακόμα στη Χώρα των Θαυμάτων.

- Πάντοτε γράφοντας ξεφλουδίζεις τη ζωή σου. Όλο το έργο σου ένα κατακερματισμένο μυθιστόρημα ζωής όπου «ένα αγόρι γελάει και κλαίει». Τι διαφοροποιείται σ' αυτό το καινούργιο βιβλίο; Εγκαινιάζεται μια καινούργια οπτική ζωής;

Α δεν ξέρω! Σίγουρα μου έχει μάθει πολλά αυτό το βιβλίο. Δεν γίνανε μόνο οι πεθαμένοι καλύτεροι, έγινα κι εγώ καλύτερος για να κουβεντιάζω με τους νεκρούς. Δεν ξέρω! Θα δείξει στο μέλλον.

- Στις σελίδες του, η Θεσσαλονίκη των παιδικών σου χρόνων, ο δρόμος σας η οδός Μουσών αλλά και οι φίλοι, η φτώχεια, τα κορίτσια, η μάνα, ο πατέρας… τρεις εικόνες που για σένα σημαίνουν οδός Μουσών; Θεσσαλονίκη;

Άλλο οδός Μουσών κι άλλο Θεσσαλονίκη. Καμιά σχέση δεν έχει το ένα με τα' άλλο. Είχε παλιά. Δηλαδή από την οδό Μουσών πήγαινες στη λαχαναγορά, πήγαινες στο λιμάνι να δουλέψεις, πήγαινες στην παραλία βόλτα την Κυριακή… Όταν κατεβήκαμε στην παραλία εμείς από την Μουσών, τα γράφω αυτά μέσα, ότι η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που μπορεί να λέμε όλοι οι άνθρωποι να ανέβεις ψηλά, αλλά άμα στο πουν αυτό στη Θεσσαλονίκη είναι κατάρα. Όσο πιο ψηλά πήγαινες, τόσο πιο μεγάλη φτώχια υπήρχε. Και στο Γεντί Κουλέ επάνω στο Εφταπύργιο μένουν οι φυλακισμένοι. Και δίπλα οι γύφτοι. Πού αλλού να πας, δηλαδή, πιο ψηλά; Αλλά όσο κατέβαινες, γινόσουν πιο πλούσιος. Στη ρεματιά από κάτω ήταν οι πλούσιοι. Στην παραλία, οι πιο πλούσιοι απ' όλους. Υπήρχε μια παράξενη κατάσταση στη Θεσσαλονίκη τότε. Σήμερα δεν υπάρχει διαχωρισμός. Οι πλούσιοι αγοράζουν σπίτι στην Μουσών κι έρχονται και κάθονται. Ναι! Τα χτίζουνε έτσι σαν τούρτες με τα χρώματα και με τ' αρώματα και πάν' και κάθονται εκεί. Εμείς τότε στην Μουσών ντρεπόμαστε να πούμε πού μένουμε στο σχολείο. Λέγαμε «λίγο πιο πάνω απ' τον Αη Δημήτρη». Αυτό ήταν το σύνορό μας.
Το να δουλεύεις, κιόλας, ήταν ντροπή μεγάλη. Δηλαδή ένα πιτσιρίκι να δουλεύει, δεν επιτρεπόταν. Εγώ που έκανα μεταφορές όταν πήγαινα στο γυμνάσιο που ο πατέρας μου είχε ένα μαγαζί και πούλαγε κρούστα για κανταΐφι, και γύριζα όλη τη Θεσσαλονίκη με το ποδήλατο αλευρωμένος, έχοντας πίσω ένα μεγάλο ξύλινο ντουλάπι, έτρεμε η ψυχή μου την ώρα που έβγαινα. Γιατί ήμουνα αλευρωμένος, με μια φανέλα, βρώμικος, μήπως με δει ‘κανα κορίτσι. Όποιος δεν δούλευε τότε, είχε αξία. Όπως και σήμερα πάλι. Άμα δούλευες, και μάλιστα τέτοιες δουλειές, ήσουνα ο τελευταίος. Καμιά δεν σε κοιτούσε. Σε απέρριπταν αμέσως.

- Άμα είσαι συγγραφέας, σήμερα, σε κοιτάνε;

(Γελάει με την καρδιά του, δηλαδή, ξελιγώνεται). Είναι τόσο παράξενη κι όμορφη η ζωή. Νομίζω ότι το μόνο που αξίζει, το μόνο, είναι η αγάπη. Χωρίς αγάπη δεν γίνεται τίποτα. Χωρίς έρωτα δεν γίνεται τίποτα. Αλλά πριν απ' αυτά, όμως, για να ερωτευθείς καλά, για να αγαπήσεις σωστά, για να ζήσεις καλά, πάνω απ' όλα πρέπει να εκπληρώσεις το όνειρό σου. Ο,τι σκατά και να κάνεις στα άλλα, δεν μετράει. Μέσα κάπου στο βιβλίο αυτό λέει ο παππούς στον εγγονό που τον ρωτάει «γιατί πονάς, από τι γίνεται και πονάς έτσι. Δεν περνούν οι παλιοί πόνοι με τον καιρό;» «Όχι», λέει «λουφάζουνε και σε περιμένουν να γεράσεις, να γίνεις ανήμπορος για να σου ορμήσουν αλλά δεν είναι οι πόνοι του σώματος αυτοί, της καρδιάς και του μυαλού είναι, άλλοι πόνοι. Ομως αυτό που σε τσακίζει δεν είναι πόνοι, είναι σκέψεις». Λέει «ποιες σκέψεις;» «Οι σκέψεις αυτές που έρχονται όταν γεράσεις και είναι σαν τους κοριούς. Και σε ρωτάνε για αυτά που ήθελες και ποτέ δεν έκανες. Και σε ρωτάνε τα δύσκολα».

- Γράφοντας αυτό το βιβλίο, χρειάστηκε ν' απαντήσεις στα δύσκολα;

Εγώ τα έχω απαντήσει τα δύσκολα στη ζωή μου.

-  Ήσουν, όμως, και τυχερός. Έτυχε από πολύ μικρή ηλικία να έχεις ένα πολύ σαφές όνειρο.

Αυτό τώρα μπορεί να το λες τύχη. Τότε όμως; Όλα τα παιδιά έχουν ένα σαφές όνειρο. Όλα θέλουν να γίνουν κάτι. Αλλά στο δρόμο το όνειρο αυτό ξεφτίζει. Για πολλούς λόγους. Από τους γονείς, από την γυναίκα μετά, την γκόμενα… Και λες «χέσ' ‘το τώρα το όνειρο. Όνειρα ήταν αυτά, πάνε. Τώρα είναι η ζωή, η πραγματικότητα». Και νομίζεις ότι αυτό είναι η πραγματικότητα. Δεν είναι αυτή η πραγματικότητα. Πραγματικότητα είναι να κάνεις αυτό που έχεις ονειρευτεί από μικρός και μετά να αγαπάς, να ερωτεύεσαι, να ταξιδεύεις... Λυπάμαι τους ανθρώπους που δεν έχουνε πραγματοποιήσει το παιδικό τους όνειρο. Το παιδικό όνειρο μετράει, κανένα άλλο. Κανένα.
Εγώ ότι θα γίνω καπετάνιος, το είχα πει από πιτσιρικάς. Από 15 χρονών έκανα τα χαρτιά μου να πάω στη σχολή εμποροπλοιάρχων και δεν υπόγραφαν ο πατέρας μου, οι γονείς μου, φοβόντουσαν μήπως χαθώ, μήπως φύγω μακριά τους, και έφυγα ακόμα πιο μακριά τους μετά. Αλλά δεν μπορούσα να απορρίψω αυτό το όνειρο στην ζωή μου. Θα μ' έτρωγε σαν το σκουλήκι που λέει ο παππούς μου. Κι όταν ήμουνα 27 χρονών, όχι 15, από τα 15 πήγα 27, είχα πάει έξω, είχα κάνει κι αλλιώς, διορίστηκα στην τράπεζα κιόλας, δημόσιος υπάλληλος για 20 μήνες! Κι έφυγα! Από την τράπεζα έφυγα, κατ' ευθείαν στα βαπόρια! Κι έγινα τζόβενο στα 27 μου χρόνια!

- Από ‘κεί βγήκε το «Οι πρώτοι πεθαίνουν τελευταίοι»;

Όχι, είναι το δεύτερο βαπόρι που πήγα, ένα γκαζάδικο. Αυτό που λέω τώρα είναι στον «Γκας τον γκάγκστερ». Πήγα κι έγινα τζόβενο για να ταξιδέψω στη θάλασσα μ' ένα βαπόρι σκυλοπνίχτης. Ο,τι χειρότερο, το τελευταίο λίμπερτι στην Ελλάδα ήταν, δεν υπήρχε άλλο λίμπερτι. Θυμάμαι το κύμα χτύπαγε στο κατάστρωμα κι έσπαγε λαμαρίνα. Την έσπαγε, τη βούλιαζε το κύμα! Κι έπρεπε εμείς να παραφυλάμε κρυμμένοι σε ένα απάνεμο μέρος και μόλις αποσυρόταν το κύμα με τσιμέντο ταχείας πήξης βάζαμε ένα μουσαμά επάνω και χτίζαμε αμέσως εκεί πέρα το κατάστρωμα για να μην βουλιάξει το βαπόρι. Ητανε τόσο επικίνδυνο και δεν πάθαμε ούτε μια γρατζουνιά! Κανείς! Ενώ στο άλλο πήγα να σκοτωθώ εγώ. Στο γκαζάδικο.

- Η μνήμη σ' αυτό ειδικά το βιβλίο λειτουργεί πολυεπίπεδα, πολυπρισματικά, σα μαγική εικόνα. Είναι ταυτόχρονα συναίσθημα (μνήμη συναισθημάτων), αισθήσεις (εικόνες, μυρωδιές, ακούσματα) αλλά και… ρεζουμέ (απολογισμός, ένα κοίταγμα προς τα πίσω από το μέλλον). Σαν ένας ψυχαναλυτικός περίπατος, μια συνεδρία όπου ασθενής και ειδικός ταυτίζεται. Υπήρξαν στιγμές που νόμισες ότι δεν θα βγεις ποτέ από αυτή την συνεδρία;

  Όχι, ήξερα ότι θα βγω κάποτε. Θα μπορούσα όμως να μη σταματήσω καθόλου. Να γράφω μέχρι που να πεθάνω αυτό το βιβλίο. Αυτό το ήξερα. Αλλά ήθελα να βγω. Και κάποια στιγμή λέω, το σταματάω, φτάνει πια. Αφού είχα ένα πακέτο σημειώσεις, τεράστιο, που δεν το άνοιξα καθόλου. Φοβόμουν μήπως κολλήσω και συνεχίσω. Ήθελα να βγω. Είχα κάτσει πολύ με νεκρούς.

-  Ένοιωσες κάποια στιγμή να κινδυνεύεις;

  Όχι, ίσα- ίσα το αντίθετο. Με χαροποιούσε. Αφού χώρισα με τους ζωντανούς για να είμαι μαζί τους! Με απέρριψαν οι ζωντανοί! Όλοι! Δεν μπορούσαν πια να με ανέχονται. Στα τρία χρόνια που το γράφω τρεις φορές βγήκα έξω με την κοπέλα μου βράδυ. Μια να πάμε σε ένα σινεμά, μια σε ένα μπαλέτο και μια παραμονή Πρωτοχρονιάς για να χορέψουμε σε ένα μαγαζί. Αυτές ήτανε οι τρεις έξοδοι στα τρία χρόνια αυτής της γυναίκας. Ούτε οι φίλοι μου δεν με ανέχονταν πια. Δεν με ενδιέφερε τίποτα από όσα λέγανε. Και έγιναν κουλουβάχατα όλα, άστα μην το κουβεντιάζεις.

- Οι πρώτες εικόνες ζωής σου που θυμάσαι;

Είναι μέσα απ' το σπίτι που γεννήθηκα. Η γιαγιά, ο πατέρας μου στρατιώτης, η μάνα μου,.. Μετά θυμάμαι έξω απ' την πόρτα μας, τον δρόμο. Την Μουσών που ήταν γεμάτη κορίτσια και μαλώνανε ποια θα με ταίσει… αυτό θυμάμαι.

- Ευθύς εξαρχής ήσουν απολύτως βέβαιος πως θα γράψεις. Θυμάμαι ήδη κάποιες γοητευτικές και χαρακτηριστικές… σουρουνικές εκθέσεις. Το παρόν μας εμπεριέχει το μέλλον μας φτάνει να είμαστε ανοιχτοί για να το δούμε;

Ήθελα να γράψω! Δεν ήξερα τι θα πει συγγραφέας. Ήθελα να κάνω αυτή τη δουλειά! Να κάθομαι κάπου και να γράφω! Αυτό ήθελα να κάνω! Τίποτ' άλλο! Αλλά ήθελα να γίνω και καπετάνιος. Να μπω στα βαπόρια. Να μπω στη θάλασσα. Ήθελα να κάνω και πολλά άλλα. Αλλά το σκουλήκι του γραψίματος… Θυμάμαι ο πατέρας μου, όταν διάβαζε τότε στην μάνα μου που μαγείρευε ή σιδέρωνε σε ‘κανα περιοδικό τον Παπαδούκα ή τον Ψαθά κι εγώ είχα την εντύπωση ότι μπορούσα να γράψω καλύτερα απ' αυτούς. Κι ήμουν τόσος! Ακόμα δεν είχα πάει σχολείο! Ήμουν σίγουρος ότι μπορούσα να το κάνω καλύτερο! Αλλά κανείς δεν με πίστευε.

-  Η γλώσσα, τα γεγονότα, ο τόπος, ο κοινωνικός ή ο προσωπικός αγώνας, ο κοινωνικός περίγυρος, η ανθρώπινη ψυχή… σε μια ιστορία τι είναι το πρωταρχικό και το πρωτεύον;

Η καρδιά! Τίποτα απ' αυτά! Τίποτα! Η καρδιά! Αυτή σε οδηγεί!  Εγώ δεν πιστεύω ότι γράφεται με το μυαλό ένα βιβλίο. Με την καρδιά γράφεται! Το μυαλό μπορεί να κρατάει έτσι μια βίτσα κι όταν ξεφεύγει η καρδιά κατά πολύ να της δίνει μια και να τη βάζει στη θέση της. Αλλά αν ανοίξεις την καρδιά σου, ανοίγουν όλα, τα πάντα.

- Με την καρδιά βλέπεις καλύτερα;

Γι' αυτό κι εγώ είχα γίνει πολύ εριστικός για τρία χρόνια. Γιατί δούλευα εκεί με την καρδιά σπίτι μου και δεν μπορούσα μετά να την αφήσω στο σπίτι και να βγω έξω. Την είχα μαζί μου έτσι όπως έγραφα, πριν από μια ώρα. Παρέμεινε ανοιχτή, δεν την κλείδωνα εγώ για να φύγω, το σπίτι κλειδώνω. Κι ήμουνα ακόμα στην ίδια κατάσταση αυτής της καρδιάς και δεν μπορούσα να ανεχθώ τίποτα από αυτά που δεν ανεχόταν η καρδιά μου. Κι έτσι μάλωσα με όλο τον κόσμο. Γι' αυτό μετά κλειδώθηκα μέσα και δεν έβγαινα να πάω πουθενά. Τίποτα.

- «Τα σπίτια μας ήταν μικρά, τα μαγαζιά ήταν μικρά, η οδός Μουσών ήταν στενή, το κρεβάτι μου ήταν στενό, οι εκκλησίες ήταν μικρές, οι φίλοι μου ήταν μικροί… η ίδια η γη ήταν τόσο μικρή, που όταν πήγα σχολείο και την είδα πάνω στο τραπέζι του δάσκαλου, μπόρεσα να την αγκαλιάσω»… Αντώνη, ταξιδεύοντας ή γράφοντας την αγκάλιασες τη γη;

Ταξιδεύοντας! Για μένα η πρώτη γνωριμία που πρέπει να κάνεις με τον κόσμο είναι το ταξίδι. Και δεν μιλάμε με αεροπλάνα και μαλακίες που πάνε από δω κι από ‘κεί, λέμε ταξίδι- ταξίδι. Με βαπόρι, με τρένο, και να δουλεύεις κιόλας εκεί πέρα. Βέβαια αλλάξανε τα πράγματα. Δεν θέλω να ταξιδεύω τώρα. Δεν έχω διαβατήριο για πρώτη φορά στην ζωή μου. Δεν θέλω να ταξιδέψω. Αλλά το ταξίδι είναι το μεγάλο σχολείο. Κανείς δεν το σκέφτεται το ταξίδι σήμερα πια.
Ήταν τότε στη δεκαετία ‘60, ‘70, που ταξίδευαν όλοι οι νέοι, πάνω - κάτω. Αλλά κι αυτοί έχουν γίνει σήμερα στελέχη επιχειρήσεων. Δεν το χρησιμοποίησαν προς όφελος της ζωής τους, το χρησιμοποίησαν προς κέρδος οικονομικό της ζωής τους. Το ταξίδι είναι το πρώτο. Και το λέω κάπου στο βιβλίο αυτό. Ότι όταν ταξιδεύεις με το αεροπλάνο και πας γρήγορα δεμένος, δεν βλέπεις τίποτα. Σε δένουνε σα να είσαι σκλάβος. Με το τρένο, κάπως καλύτερα. Παλιά ήταν πολύ καλύτερα. Μέχρι κι έρωτα είχα κάνει παλιά μέσ' στο τρένο. Σήμερα δεν έχει τέτοια. Ούτε να καπνίσεις καλά- καλά δεν μπορείς. Παλιά ήταν όλα ελεύθερα, σε μπαρ ήσουνα, σε μπουρδέλο ήσουνα όταν ταξίδευες με τρένο. Μετά είναι - καλά το αυτοκίνητο το απορρίπτω έτσι; - με τα πόδια. Που μπορείς να ξεχάσεις στο δρόμο πού πήγαινες και τι ήθελες να κάνεις. Γιατί συναντάς ανθρώπους, συναντάς πράγματα, θάματα, και μπορείς να μείνεις σε ένα τόπο και να ‘χεις ξεχάσει πού πήγαινες. Αυτός είναι ο σκοπός της ζωής. Κι αυτό είναι το ταξίδι της ζωής. Πήγαινε! Σε περιμένουν παντού! Κι εδώ έρχεται και λέει ο παππούς στον εγγονό για τα σκουλήκια που σε τρώνε γιατί δεν έχεις κάνει στον εαυτό σου τα χατίρια….

- Εσύ του έχεις κάνει τα χατίρια;

  Όλα! Όλα! Τα δικά μου, του εαυτού μου τα έχω κάνει όλα. Δηλαδή, δεν έχω κάνει της μάνας μου, δεν έχω κάνει του πατέρα μου, δεν έχω κάνει της γιαγιάς μου, κανενός! Τα μικρά χατιράκια των αγαπημένων ανθρώπων τα κάνεις, δεν είναι τίποτα αυτό, αλλά τα χοντρά χατίρια, αυτά που σου λέει… Ο πατέρας μου τότε μου είπε «αν αφήσεις την τράπεζα εμείς θα πεθάνουμε» και του λέω «εγώ πεθαίνω κάθε μέρα, που πάω να δουλέψω, εσείς θα πεθάνετε μια φορά τουλάχιστον».

-  Έχω την εντύπωση ότι εκείνο που ζητώ γι' αυτή τη συνέντευξη βρίσκεται στο καινούργιο σου βιβλίο. «Έτσι αρχίζει το βιβλίο της παιδικής μου ζωής, όμως τελειώνει κάπως αλλιώς, σα να αναποδογυρίζεις ένα πράμα και βλέπεις, όχι ακριβώς τον πάτο του, αλλά μια άλλη του όψη». Ποια ακριβώς όψη ζωής είδες, γράφοντας αυτό το βιβλίο;

  Ευτυχώς που δεν είδα τον πάτο. Αν είχα δει τον πάτο θα είχα πεθάνει. Είδα μια όψη της ζωής που υποπτευόμουν ότι υπάρχει μέσα μου, αλλά έλεγα μπορεί να βγει μετά τα εβδομήντα μου. Βγήκε τώρα. Και να σου πω την αλήθεια, εγώ είμαι πολύ νέος για ν' αντέξω αυτό που βγήκε τώρα. Αν ήμουν 75 χρονών θα τ' άντεχα πιο καλά, αν ήμουν πιο κοντά στο θάνατο. Μπορεί να είμαι  και σήμερα στον θάνατο κοντά. Αλλά μιλάμε λόγω ηλικίας. Έβλεπα τους νεκρούς που έρχονταν κάθε πρωί να μου μιλήσουνε σαν γείτονες που ζουν εδώ πάρα κάτω.
Το λέω αυτό για να πω ότι αυτό το βιβλίο με γέρασε πολύ. Κι από την άλλη με ξανάνιωσε πολύ. Δηλαδή, νιώθω παιδί πια. Δεν ξέρω πως έγινε.

-  «Μια άλλη όψη» ζωής, όμως, βλέπεις πάντα όχι μονάχα γράφοντας, αλλά και ζώντας. Ετσι γινότανε πάντοτε;

Κοίτα τώρα βλέπω εκεί μια τσάντα. Μπλε. Μέσα στην τσάντα υπάρχουν κάποια άλλα πράγματα, άσπρα. Έτσι; Ε όλη η ζωή έτσι είναι. Συνήθως βλέπουν τα απέξω. Δεν ενδιαφέρει τους ανθρώπους τι είναι από πίσω απ' τα πράγματα. Δηλαδή, δεν ξέρω αν είναι συγγραφικό προτέρημα αυτό. Αλλά θα ‘πρεπε όλοι οι άνθρωποι να βλέπουν και μέσα απ' τα πράγματα και, προ πάντων, πίσω απ' τα πράγματα.

- Πέντε εικόνες Αθήνας;

Πείνα και φτώχεια! Μεγάλη! Ήταν κι η πρώτη πόλη στη ζωή μου που βρέθηκα και δεν μπορούσα να πιάσω δουλειά. Πουθενά! Εγώ είχα συνηθίσει όπου ταξίδευα στην Ευρώπη, από την πρώτη μέρα έπιανα δουλειά. Αμέσως! Όποια δουλειά να ‘τανε. Δεν μ' ένοιαζε. Σκέψου ότι εγώ που δεν οδηγώ και απεχθάνομαι το αυτοκίνητο, πήγα να πιάσω δουλειά σε ένα μαγαζί που είχε ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Ε και μετά αναγκάστηκα να πάω στο στρατό να φάω. Σκέψου ότι στην Κόρινθο μείναμε 85 μέρες μέσ' στο κέντρο. Κλεισμένοι. Κανένας δεν είχε κάτσει τόσες μέρες μέσα. 85 μέρες! Ο μόνος που δεν πήρε γράμμα ήμουν εγώ. Σε κανέναν δεν είχα πει ότι πήγα φαντάρος. Πήγα για να φάω. Κι όλοι ρεύανε, αδυνάτιζαν, κι ο μόνος που έβαλε δέκα κιλά ήμουν εγώ. Ήθελα να πω ότι, να βλέπεις την ζωή και από την άλλη της μεριά. Πέρασα τόσο καλά εγώ στο στρατό! Όπου και να πήγα πέρασα καλά! Γιατί ποτέ δεν πήγα κάπου με φόβο. Πάντα ήμουν ανοιχτός.

- Τρεις εικόνες που χαρακτηρίζουν ή αντιπροσωπεύουν τον Αντώνη Σουρούνη;

Μια είναι αυτή που βλέπεις τώρα (πίνει τσίπουρο). Η άλλη είναι ότι… καλά ότι μ' αρέσει να μένω μόνος, μ' αρέσει να μένω μόνος. Όχι πάντα. Μ' αρέσει ν' ακούω καλά λόγια. Και να λέω καλά λόγια. Και μ' αρέσει, επίσης, να μ' αγαπάει η γυναίκα που αγαπάω.

-  Το παρελθόν είναι για σένα μια σταθερή ή μια κινούμενη εικόνα; Ένα έργο ήδη τετελεσμένο ή ένα ανοιχτό βιβλίο υπό διαμόρφωση;

  Κινούμενο. Όλα είναι κινούμενα. Τίποτα δεν είναι σταθερό. Το παρελθόν ανάλογα με το πώς εξελίσσεσαι εσύ, αλλάζει συνέχεια. Είναι ρευστό. Δηλαδή μπορεί να μισούσες κάποιον κάποτε, και σήμερα να τον λατρεύεις. Χωρίς να τον έχεις ξαναδεί ποτέ σου.

-   Συγκλονιστικό είναι το κεφάλαιο όπου οι ήρωες της ζωής σου πλέον μεγαλώνουν και ένας - ένας αποχωρούν. Γράφοντας το και βλέποντας τη ζωή του καθενός από απόσταση και από ψηλά ωσεί θεός, τι νομίζεις, ο καθένας έχει την ζωή αλλά και τον θάνατο που του ταιριάζει;

Νομίζω τον θάνατο που μας ταιριάζει, τον έχουμε όλοι μας. Όσον αφορά την ζωή που τους ταιριάζει, για τους δικούς μου λέμε τώρα, μερικοί την έχουνε, μερικοί όχι. Από τους πολύ κοντινούς μου φίλους, οι πιο πολλοί την έχουνε. Αλλά ο θάνατος, είναι αυτός που μας ταιριάζει.

- Αντώνη, δεν ξέρω γιατί, έχω την εντύπωση ότι η οδός Μουσών αλλά και ο συγγραφέας της δεν θα είναι πλέον ο ίδιος μετά από τούτο το βιβλίο. Που οδηγεί τον αναγνώστη, «Το μονοπάτι στη θάλασσα»; Εσένα πού σε οδήγησε;

Εγώ το ‘γραψα γιατί είχα βρει το μονοπάτι μου από πολλά χρόνια πριν. Κι εννοώ το γράψιμο, έτσι; Παιδεύτηκα πάρα πολύ. Λοιπόν το βρήκα. Τώρα, πού θα με οδηγήσει… Δηλαδή πάω πολύ καλά σ' αυτό το μονοπάτι, κατάλαβα ότι αυτό είναι η ζωή μου. Κι ό,τι να μου πούνε, ό,τι να μου δώσουνε, δεν τ' αλλάζω. Αυτό είναι το μονοπάτι το δικό μου. Περπατώ στο μονοπάτι που ονειρευόμουνα να περπατήσω.

- Και περπατώντας σ' αυτό βρήκες και το τέρμα της Μουσών που αλλιώς δεν θα το έβρισκες. Δηλαδή δεν είναι ότι άλλαξαν οι άνθρωποι μέσα σου, άλλαξε ο δρόμος!

Έχεις δίκιο, άλλαξε ο δρόμος!

- Ήταν κάτι που δεν θα μπορούσες να δεις δίχως αυτό το βιβλίο;

Ακριβώς! Και ευτυχώς που το είδα μεγάλος πια, γιατί αν το έβλεπα μικρός ότι είχε τέρμα η Μουσών, θα νόμιζα ότι κάπου θα τέλειωνε κι ο κόσμος. Θα έβρισκα κάστρο και θα σταματούσα εκεί. Ενώ στο μονοπάτι που πήρα εγώ, δεν έχει αρχή και τέλος. Μπαίνεις μέσα κι άμα έχεις τα κότσια, συνεχίζεις. Αν δεν έχεις τα κότσια, αλλάζεις μονοπάτι, πας κάπου αλλού που σε βγάζει στο τέλος. Για σιγουριά κιόλας. Αυτό είναι. Η κακιά λέξη. Η χειρότερη λέξη είναι η σιγουριά. Το χειρότερο απ' όλα. Τι σιγουριά… Πού μπορούμε να πούμε με σιγουριά… Το ότι ξυπνάμε το πρωί, είναι σίγουρο ότι θα ξυπνήσουμε το πρωί; Εύχονται οι παλιοί που τους περιγράφω εδώ πέρα μέσα «καλό ξημέρωμα». Κι εγώ πιτσιρικάς απορούσα, μα τρελοί είναι; Το ξημέρωμα μπορεί να είναι κακό; Που βγαίνει ο ήλιος και κελαηδούνε τα πουλιά… Είναι δυνατόν; Κι όμως εύχονταν «καλό ξημέρωμα». Ξέρεις κανέναν σήμερα να λέει «καλό ξημέρωμα»;
Θα με δέσουνε αν το διαβάσουνε αυτό. Ότι είμαι εναντίον της σιγουριάς.

- Γιατί, ήσουνα ποτέ υπέρ της σιγουριάς;

Όχι, αλλά το έλεγα στα βιβλία μου. Να το λέω έτσι…

- Εξάλλου είμαστε καταδικασμένοι να ακροβατούμε στο χάος, που λέει κι ο Ντοστογιέφσκι. Το χάος είναι δεδομένο. Όλα τ' άλλα…Τσίπουρο! Που το κερδίζεις γιατί αυτό ήταν το άσπρο μέσα στην μπλε χάρτινη τσάντα.


    Ελένη Γκίκα




Δημοσίευση στο Λέξημα : 10/12/2006