Ο Σχοινοβάτης  του Ζαν Ζενέ .  
Μετάφραση : Χριστόφορος Λιοντάκης
Εκδόσεις Καστανιώτη
Πρώτη έκδοση : 1986

    
'Την μοναξιά , σ' το ξαναλέω , μόνο με τη παρουσία του κοινού θα την κατακτήσεις '.

     Ο Ζαν Ζενέ στον αριστουργηματικό του Σχοινοβάτη , ακροβατεί με τις λέξεις και έρχεται απέναντι από την ταυτότητα της τέχνης μη φοβούμενος να έρθει σε σύγκρουση με αυτή αλλά και με τον ίδιο του τον εαυτό .
     Ο σχοινοβάτης βασίζεται στα ‘υλικά' της τέχνης του που είναι το σκοινί του, θεωρεί ότι το πρέπον είναι η φροντίδα προς αυτό και η αμοιβαία αγάπη , έτσι αυτή η σχέση γίνεται μια σιωπηλή ένταση που ενδυναμώνετε μέσα στο χρόνο .  
     Για να δοξαστεί αυτός πρέπει πρώτα να δοξάσει , το νεκρό και άφωνο σκοινί του . Γιατί τα υλικά της τέχνης , μας μεταχειρίζονται ανάλογα με το πώς θα τα μεταχειρισθούμε .
     Σαν να ποζάρει αδιάφορα στο φακό την ώρα που σχοινοβατεί με το θάνατο ενώ το κοινό που έχει καταφέρει να μαγέψει παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα , γιατί είναι η μοναξιά που πρέπει να κερδίσει για να λυτρωθεί ο ασυμβίβαστος καλλιτέχνης ή καθώς απευθύνει το έργο του αγωνιά για αυτό και την εικόνα του ;  
     Το κείμενο προκαλεί τα όρια της τέχνης και τα όρια του καλλιτέχνη που πρέπει να επιχειρεί να τα τεντώνει μέχρι τέλους .
      Η ακρίβεια και η εξάσκηση είναι το πιο σημαντικό πράγμα για το Σχοινοβάτη όπως ακριβώς και για την τέχνη όμως σε αυτή τη σύγκρουση ο καλλιτέχνης καλείται να ξεπεράσει την συμβατικότητα του και να γίνει ‘αθάνατος' νικώντας και κατακτώντας την αιώνια μοναξιά που τον περιβάλει . Την μοναξιά του Σχοινοβάτη .  

Αποσπάσματα :
… Αλίμονο , είσαι καλλιτέχνης , και δεν γίνεται πια να αγνοήσεις την ανελέητη άβυσσο των ματιών σου . Νάρκισσος χορεύει ; Δεν είναι ωστόσο φιλαρέσκεια , εγωισμός και φιλαυτία , μα κάτι άλλο . Μήπως ο ίδιος ο θάνατος ; Χόρευε λοιπόν ολομόναχος . Χλωμός , πελιδνός  , γεμάτος αγωνία αν θ' αρέσεις στην εικόνα σου - δηλαδή θα χορέψει η εικόνα σου για σένα .
….
Ωστόσο πρέπει να εκθέτεις τον εαυτό σου στον κίνδυνο του σωματικού , του οριστικού θανάτου . Το απαιτεί η δραματουργία του Τσίρκου . Το τσίρκο , όπως η ποίηση , ο πόλεμος και η ταυρομαχία είναι από τα λίγα σκληρά παιχνίδια που επιζούν .
…
Αν πέσεις , θα σου εκφωνήσουν τον πιο συμβατό επικήδειο : βάλτος από χρυσάφι κι αίμα , τέλμα όπου το ηλιοβασίλεμα … μην περιμένεις τίποτ' άλλο . Το τσίρκο είναι όλο συμβατικότητες .
…
- κοίτα να γίνεις διάσημος …
- γιατί;
- Για να προξενείς το κακό.
- Πρέπει οπωσδήποτε να βγάλω λεφτά ;
- Απαραιτήτως . θα εμφανίζεσαι στο συρματόσχοινό σου και θα σε ραντίζει μια χρυσή βροχή . Κι επειδή θα σε ενδιαφέρει μονάχα ο χορός , τη μέρα θα σαπίζεις .
…
Το κοινό - που χάρη σ' αυτό υπάρχεις , γιατί χωρίς το κοινό δε θα καταχτούσες ποτέ τη μοναξιά - είναι το κτήνος που εσύ στο τέλος θα το εξοντώσεις . Η τελειότητα κι η τόλμη σου όση ώρα εμφανίζεσαι το εκμηδενίζουν .
…
Μάταιες οι συμβουλές μου και άστοχες .
Δεν είναι δυνατόν να τις ακολουθήσει κανείς .
Ήθελα μόνο να γράψω για την τέχνη σου ένα ποίημα που θα σε θερμάνει ολόκληρο , απ' την κορφή ως τα νύχια . Ν' αναφλεγείς ήθελα , όχι να σε διδάξω .

Για το Λέξημα
Δενελάβας Τάσος

www.denelavast.blogspot.com
denelavast@gmail.com